හිලව් වදන්

සිංහල බසෙහි වචන වර්ග තුනකි. ඒ නිෂ්පන්න තත්භව සහ තත්සම වශයෙනි. අපට අනන්‍යවූ වචන, අන් බසකින් පැමිණ දේශීය ඌරුවට හැඩ ගැසුණු වචන සහ මුල් භාෂාවේ යෙදෙන ස්වරූපයෙන් ම සිංහලයේ යෙදෙන වදන් වශයෙනි. සිංහලය, පාලි සංස්කෘත දෙමළ සහ 1505න් පසු යුරෝපීය භාෂාවලින් ද පැමිණි වචන නිසා ඔදවත්වූ බසෙකි. එමැ
බසින් වත්මනෙහි පැනෙන ඕනෑම අදහසක් කදිමට ප්‍රකාශ කළ හැකි ය.

එපමණක් ද නොව මෙරට සිංහල බෞද්ධ සංස්කෘතිය පදනම් කොටගත් සරළ කෘෂිකාර්මික දිවි පෙවෙත ඇසුරින් නිපන් වචන සමුදායක් ඉංගිරිසිය මගින් ලෝකයට දායාද කෙරිණි. එහෙත් අප ලෝකයෙන් ගත් දේ නිතර සංවාදයට සම්භාවනාවට පාත්‍ර කළ ද අප ලෝකයට උරුම කළ දේ පිළිබඳ සමාජයේ ඇත්තේ මූසල නිහඬතාවෙකි. අප අනුන්ගෙන් ගත් දේ ගැන මිස අනුන්ට දුන් දේ ගැන අප දන්නේ නැත. එවිට අප තුළ නිතැතින් ම හීනමානයක් උපදී. අප මුතුන් මිත්තන් අනුන්ගේ ඉදුල් කා ජීවත්වූ ජාතියකි යන ජාගර හැඟීම බාල පරම්පරාවේ කොඳු නාරටි මත යකුළු පහර මෙන් පතිත වේ.

මෙරටට ඇල්පෙනෙත්තේ සිට ගුවන් යානය දක්වා සියල්ල එනතුරු මුහුදට දත නියවන පරපුරක් බිහිවූයේ මෙම දාසභාවයට පින්සිදුවන්නට ය. වැල වරකා ගස්ලබු කොමඩු දොඩම් ආදී නෙක පළතුරින් සපිරි උයනක් වන් රටකට මිලියන ගණන් ගෙවා ඇපල් මිදි ගෙනෙන්නේ එහෙයිනි. සුප්‍රකට ඩැමස්කස් කඩු තනන්නට අප්‍රිකාවට වානේ යැවූ ජාතියක් බඩ වියත රැකගන්නට අප්‍රිකාවට හාමිනේ යවන තත්ත්වයට පත්වූයේ එහෙයිනි. මිත්‍රවරුනි, අපට වඩා ආර්ථික අහේනිකම්වලින් පෙළෙන බංගලිදේශය පවා මේ තත්ත්වයට පත්ව නැත.

යම් බසෙකින් තවත් බසක් ණයට ගන්නා වදන් හැදින්වෙන්නේ ‘හිලව් වදන්’ (loan words) යනුවෙනි. එම වදන් සමග මුල් බස අයත් සංස්කෘතියට අන්‍යන යම් යම් සංකල්ප දෙවන බසට පිවිසෙයි. සැබවින් ම එවන් වදන් තවත් බසකට අවැසි වන්නේ ඊට අයත් සංකල්ප එකී දෙවන බසට අපූර්ව වන බැවිණි. මෙසේ සිංහලයෙන් ඉංගිරිසියට ගිය වදන් කිහිපයක් ඔක්ස්පර්ඩ් ශබ්දකෝෂයේ දැක්වේ.

හෙණකඳයා _Anaconda බෝ ගස _Bo tree
බෙරි රෝගය _Beri-beri පුස්කොළ/තල්පත් _Talipot
වැද්දා _Vedda තෝරමල්ලි _Tourmaline
වඳුරා _Wanderoo හේන _Chena
දිසාව _Dissava නෙලුම් _Nelumbiun/Nelumbo
පන්සල _Pansala පතන _Pathana
පරංගි _Parangi පුනක්කු _Poonac
පෝය _Poya රිලවා _Rilawa
තිත් පොළඟා _Tic-polanga වෙසක් _Vesak
දාගැබ _Dagoba පෙරහැර _Peraherea
මුරුන්ගා _Murunga පෝටා/පුවටා _Pothes
ටක්කඩ _Takkada ඉලුක් _Illuk
කිතුල් _Kittul කුඹුක් _Kumbuk
කුරක්කන් _Kurakkan කළුමැදිරිය _Calmander

ඉංගිරිසියේ එන ‘Asweddumise’ යන වදන සිංහලයේ ‘අස්වැද්දුම’ යන්නෙන් තත්භව විණැයි පැවසුව ද ඒ පිළිබඳ ලිඛිත සාධක නැත. එහෙත් එම සංකල්පය අපේ කෘෂිකාර්මික සංස්කෘතිය ඇසුරින් නිපන් බව ද ඉංගිරිසියට ආගන්තුක බව ද පැහැදිළි ය. මෙහි එන වදන් ඔස්සේ පවා අපේ සංස්කෘතියේ යටපත්වූ නෙක පැතිකඩ වෙත ඉසියුම් ආලෝක පුඤජ විහිදී යන අයුරු අපට පෙනේ.

මේ ආකාරයට සිංහලයෙන් වෙනත් භාෂාවලට ගිය වදන් තවත් කොතෙකුත් තිබිය හැකි ය. අපේ ජාතියේ අතීත ශ්රී විභූතිය කියාපාන එක් සැඟවුණු පැතිකඩකි; ඒ. ඒවා සොයා බලා ඒකරාශි කර තැබීම අපේ යුතුකම ය. ඔබ දන්නා එවන් වදන් වේ නම් ඒවා මෙහි සනිටුහන් කරන මෙන් ද ඉල්ලා සිටිමි. මෙරට මතු පරපුර යම් දිනෙක අපේ සංස්කෘතියේ මූල පද්ධතිය සොයා කිමිදෙන කල ඒවා කදිම මංසලකුණු වනු ඇත.

උගැන්නැ සිය බස
මත් වන්නැ එහි රසයෙන්
දකින්නෙ’හි මහඟු බව
කියා දෙන්නැ අනුන්ටත්

අනුන් පර බසෙකැ
අගය වනත පුන-පුනා
සිය අගය පානු බැරි
හෙළයා මහා නිවටයෙකි

කා කුමක් කීවත්
සිය බස කෙලෙසා අපට
නිදහසෙක් නො මැ ලැබේ
පටන් ගන්නැ සිය බසින්

හෙළයන් අබිමුවැ
හෙළ අදහස් හෙළ බසින්
හෙළනු බැරි නම් කෙතෙක්
පර බස් දත ද කුමට යැ

(කුමාරතුංග මුනිදාස)